|
Du Perron aan Ter Braak: (BW I, p. 179)
"Simon Vestdijk werkt hier aan een groot essay over Emily Dickinson dat
hij nu al: Em. Dick. en de moderne poëzie heeft genoemd, omdat
hij er allerlei kwesties in aanroert, en zelfs uitgebreid behandelt, betreff.
de poëzie in het algemeen; sommige stukken, lijnrecht tegen de theorie
van Nijhoff, zullen je zéér bevallen. De stijl moet hij nog wat soepeler
(minder professoraal) maken, maar er staan uitstekende gedachten in. Op
het oogenblik wordt het essay 40 folio pagina’s groot; het is wel
terug te brengen, denk ik, tot 25 à 30; als het dan werkelijk goed is,
zouden we het in 2 keer in Forum kunnen zetten."
(BW I, p. 196) "Daarbij komt dat zijn handschrift verre van vloeiend is,
en dat hij op foliobladzijden schrijft, zoodat je het gevoel krijgt in
een bosch te zijn met erg veel uitspringende sprieten en twijgen. Maar
gelukkig is hij als auteur absoluut niet ijdel en heeft hij nogal wat
vertrouwen in me."
Vestdijk aan Ter Braak, brief d.d. 27 april 1932:
"Met voldoening las ik je waardeerend oordeel over E.D. Ongeveer over
een week krijg je de tweede helft toegestuurd, of misschien kan ik je
die persoonlijk geven als we elkaar ontmoeten. Ik kan volgende week elken
avond. Wat zou je zeggen van maandag 8 uur bij Riche, in het "Forum"hoekje?
Laat me nog even weten. Ik ben ook benieuwd naar détailkritiek. [...]
M.i. is een van de zwakste punten het opstellen van het klanktype
als geheel polaire tegenstelling tot het intentioneele type: alleen wanneer
men klank in zijn uitgebreidste beteekenis opvat (dus vooral niet alleen
als klankschoonheid) is dit te verdedigen. In een hoofdstuk dat
Eddy geschrapt heeft (en terecht, want het maakte het geheel topzwaar)
heb ik mijn opvattingen over deze typen uitgewerkt: na een kleine uitweiding
over de "poésie pure" behandel ik de tegenstelling met behulp van de begrippen
subject–object, het klanktype wordt dan het objectiveerende, het
intentioneele wordt niet het "subjectieve", maar het "resubjectiveerende"
type. Hierdoor wordt de antithese tegelijk algemeener, ruimer, en scherper
geformuleerd. Als je wilt kan ik die 4 bladzijden voor je meenemen. Subject–object
en de bokkesprongen en kantelingen dezer begrippen vormen een oude hobby
van me. Ik ben er verleden jaar weer op teruggekomen naar aanleiding van
’t geouweh. van Van Eyck over den "subjectieven" Slauerhoff. Polemiek
mijnerzijds tegen Van Eyck is jammer genoeg uitgesloten, omdat ik eenvoudig
niet in staat ben zijn stijl te verwerken, dus nooit op de hoogte zal
zijn van wat de tegenstander precies beweert, een eerste eisch bij polemiek
toch! Met veel interesse las ik ook in het "Démasqué" de beschouwingen
over subj.–obj. Het onderwerp werkt op een gekke manier op mijn poëtische
instincten, hoé, zou ik niet kunnen zeggen, misschien doordat het dát
gebied der mystiek is, dat nog net door het verstand benaderd kan worden,
maar waarin het verstand ook voortdurend opgelost wordt. Ken je van Natorp
"Allgemeine Psychologie"? Een voor een Neo-Kantiaan merkwaardig helder
boek, goed geschreven, geïnspireerd, hier en daar zelfs lyrisch! Ik heb
er indertijd veel aan gehad. Al deze dingen behooren tot een voorbije
periode, de philosofie als zoodanig heeft voor mij afgedaan. Maar ’t
was een prachtige hersengymnastiek, een nuttig ascetisme. Trouwens, jij
denkt er net zoo over, als ik me goed herinner."
Ter Braak aan Du Perron (BW I, p. 200)
"Ik was zeer verrukt over Vestdijk’s essay! Van de stoplappen enz.,
die jij mij signaleerde, heb ik eigenlijk niets gemerkt. Het stuk heeft
me van a tot z geboeid, hoewel ik niets afweet van Emily Dickinson. Juist
dat beetje philosofisch parfum doet mij zoo goed! Het is weer eens iets
heel anders dan jouw of mijn tegenwoordige stijl, het is werkelijk origineel
in den besten zin. Ik vind essay en verhaal [i.e.Ars moriendi]
op hetzelfde peil staan, volkomen Vestdijk. Ik geloof, dat we in dezen
man de rechtvaardiging alleen al van Forum kunnen zoeken. –
Natuurlijk schreef ik hem dadelijk. Hij antwoordde alleraardigst; zijn
briefstijl is ook al best! Over jou schrijft hij, dat je voor hem geweest
bent "een soort causticum, een bijtend, geconcentreerd vocht, dat alle
overtolligheden uitbrandt."
Vestdijk in gesprek met Gregoor (1962):
"Maar van Du Perron’s kant was het heel goed te begrijpen, omdat
hij voorzover ik mij herinner, vooral de filosofische uitweidingen, die
dan het verbindende element vaak vormden, heeft geschrapt, omdat hij vond
dat die er niet bijhoorden, – Du Perron hield helemaal niet zo erg
van filosofie –, en dat vond ik toen wel best. Het ging er toen om
mijn eerste essay in Forum te krijgen. Dus ik was alleen maar blij
met zijn kritiek. Ik begreep het ook wel, dat er bezwaren tegen waren.
Ik weet nog wel, dat Ter Braak het een beetje kras vond, dat ik uit dat
hele kleine gedichtje over de klaver en de bij de hele Kant afleidde.
Natuurlijk van mijn kant een beetje ironisch bedoeld. Maar die kritiek
van hem heb ik wel aanvaard."
terug naar index voor Emily Dickinson
terug naar SVestdijk index
mail redactie
|